تغذیه درمانی در التیام زخم ها (2)
به گزارش وبلاگ افراگرافیک، آرژنین اثر مهمی بر عملکرد سلول های ایمنی بدن از نوع T دارد. از طرفی لنفوسیت های T هم برای افزایش ضریب بهبودی زخم ضروری می باشند. آرژنین بعلاوه باعث کاهش اثر بازدارنده جراحت و زخم بر عملکرد سلول های Tمی گردد. در افراد سالم آرژنین باعث افزایش فعالیت میتوژنیک لنفوسیت ها شده و از این طریق بر افزایش فرایند بهبودی تاثیر گذار است.
تغذیه درمانی در التیام زخم ها (2)
نویسنده: مریم آریافر
آرژنین:
آرژنین اسید آمینه ای است که در شرایط عادی ضروری محسوب نمی شود، ولی تحت شرایط استرس به یک اسید آمینه ضروری تبدیل می شود. ثابت شده است که در حیوانات در حال رشد نسبت به حیوانات بالغ آرژنین بیشتری مورد احتیاج می باشد. در حیوانات در حال رشد آرژنین بیشتر برای سنتز پروتئین های بافت پیوندی مصرف می شود. در حیوانات مجروح هم افزایش آرژنین جهت افزایش سنتز بافت پیوندی مورد استفاده قرار می گیرد. کمبود آرژنین باعث کاهش قدرت تجمع یافتن کلاژن در زخم می شود و افزودن 1 درصد مکمل آرژنین به رژیم موش های زخمی باعث افزایش قابل توجه قدرت ترمیم زخم و سنتز کلاژن می شود.آرژنین و عملکرد سیستم ایمنی:
آرژنین اثر مهمی بر عملکرد سلول های ایمنی بدن از نوع T دارد. از طرفی لنفوسیت های T هم برای افزایش ضریب بهبودی زخم ضروری می باشند. آرژنین بعلاوه باعث کاهش اثر بازدارنده جراحت و زخم بر عملکرد سلول های Tمی شود. در افراد سالم آرژنین باعث افزایش فعالیت میتوژنیک لنفوسیت ها شده و از این طریق بر افزایش فرایند بهبودی تاثیر گذار است.ویتامین های گروه B و بهبود زخم
ویتامین های این گروه مولکول های آلی می باشند که در مواد غذایی وجود دارند و در بدن فراوری نشده و به وسیله غذا وارد بدن می گردند. این ویتامین ها تاثیرات فراوانی در فرایند بهبود زخم دارند. بعلاوه عملکردهای کوآنزیمی آنها در متابولسیم انرژی و پروتئین و سیستم ایمنی شناخته شده می باشد. فرایند بهبود زخم به دریافت کافی ویتامین های گروه B وابسته است.ویتامین B1 (تیامین):
تیامین برای تبدیل گلوکز به پیرووات با یاری کوآنزیم NAD لازم می با شد. تیامین پیروفسفات نقش اساسی در متابولسیم انرژی دارد. کمبود ویتامین B منجر به کاهش قدرت کششی زخم و تاخیر در فرایند بهبودی می شود.ویتامین B2 (ریبوفلاوین):
ریبوفلاوین نقش مهمی در متابولسیم پروتئین به علت تاثیر ویژه در انتقال الکترون دارد و ثابت شده است که در موش های دچار کمبود ریبوفلاوین فرایند بهبود زخم به تاخیر افتاده و با افزودن ریبوفلاوین به رژیم موش ها این تاخیر جبران شده است.ویتامین B5 (اسیدپانتوتنیک):
اسیدپانتونیک باعث افزایش سنتز کلاژن و افزایش پیوندهای عرضی کلاژن می شود. ثابت شده است که فیبروبلاست ها در تشکیل کلاژن نقش دارند. از طرفی اسیدپانتوتنیک هم در مهاجرت فیبروبلاست ها، تکثیر و سنتز پروتئین موثر است، بنابراین وجود آن به اندازه کافی در بدن برای افزایش ضریب بهبودی زخم لازم است.ویتامین B6:
این ویتامین در واکنش های ایمنی نقش دارد و از این طریق بر فرایند بهبود زخم تاثیر گذار است.ویتامین های محلول در چربی:
ویتامینA:
ویتامین A از جنبه های دارویی در بسیاری از فرایندهای التهابی و بیماری های پوستی نقش دارد و مطالعات بسیاری تاکید کننده نقش ویتامین A در درمان زخم های باز می باشند. فرایندهای موثر در فرایند بهبود زخم که احتیاج به این ویتامین دارند شامل رشد سلول های اپی تلیال، سنتز گلیکوپروتئین ها و پروتئوگلیکان ها، ایمنی سلولی و واکنش های التهابی می باشند.این ویتامین بعلاوه اثر معکوس ضدالتهابی استروئیدها را بر فرایند بهبود زخم خنثی می سازد. بعلاوه مکمل های ویتامین A باعث افزایش سنتر کلاژن می شوند و باعث تسریع رشد فیبروبلاست ها و افزایش تعداد رسپتورهای فیبروبلاست ها می گردند. استفاده از 1000 واحد در روز مکمل ویتامین A قبل از انجام اعمال جراحی باعث افزایش بهبودی زخم بعد از عمل می شود. بعلاوه ثابت شده است که استفاده از 25000- 10000 واحد ویتامین A در روز برای بیماران مبتلا به سوختگی های شدید فرایند بهبودی را افزایش می دهد.
ویتامین E:
این ویتامین دارای نقش های متابولیکی بسیاری در بدن می باشد،از جمله تاثیر بر سیستم ایمنی و پاسخ های التهابی، چسبندگی پلاکت ها، انتقال لیپوپروتئین ها، متابولسیم پروتئین و اسیدنوکلئیک و فراوری هورمون ها. بعلاوه باعث آزادسازی سلنیوم و حفاظت ویتامین A در برابر تجزیه شدن در بدن می شود. نقش ویتامین E در فرایند بهبود زخم هنوز بحث انگیز است. ویتامین E باعث کاهش تخریب های زخم به وسیله جلوگیری از آزادسازی رادیکال های آزاد می شود. بعلاوه باعث تسهیل فرایند بهبود زخم به وسیله بهبود واکنش ایمنی می شود. رادیکال های آزاد از بهبودی زخم جلوگیری می کنند و ثابت شده است که کلاژن تحت تاثیر رادیکال های هیدروکسیل دناتوره می شود. در واقع رادیکال های آزاد باعث تغییر شکل کلاژن می شوند.ویتامین K:
هنوز نقش این ویتامین در فرایند بهبود زخم به اثبات نرسیده است و احتیاج به آنالیز های بیشتری دارد.ویتامین C و بهبود زخم:
کمبود ویتامین C باعث خشکی و شکنندگی زخم های بهبود یافته قبلی می شود. بعلاوه کمبود دریافت آن باعث تاخیر فرایند بهبودی می شود. 1000 میلی گرم مکمل ویتامین C در روز باعث کاهش 40 درصدی زمان بهبودی زخم می شود و استفاده از 2000 میلی گرم در روز ویتامین Cباعث کاهش 50 درصدی زمان بهبودی زخم می شود. ثابت شده است که دریافت مکمل های این ویتامین به اندازه 500- 1500 میلی گرم در روز برای بیماران دچار سوختگی بسیار مفید می باشد. از طرفی ویتامین C بر سیستم ایمنی تاثیر گذار بوده و باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی می شود. بعلاوه خاصیت ضد میکروبی آن هم بر سرعت بهبودی تاثیر گذار بوده و در جمع آوری رادیکال های آزاد تاثیر فراوانی دارد، بنابراین در مراحل اولیه بهبود زخم در جراحات ناشی از سوختگی بسیار موثر خواهد بود.به علت تاثیر مستقیم اسیدآسکوربیک بر سنتز کلاژن، شرایط آنتی اکسیدانی و تعدیل سیستم ایمنی یک مکمل مناسب برای بهبودی زخم می باشد، به همین علت توصیه شده است در زخم های سطحی از 1000- 500 میلی گرم در روز و در زخم های عمیق تر مانند سوختگی ها از 2- 1 گرم در روز ویتامین C استفاده شود.
عناصر جزئی و بهبود زخم:
نقش سوء تغذیه و تاثیر آن در فرایند بهبود زخم واضح می باشد. مخصوصا افراد سالخورده به علت عدم توانایی حرکت و ضعف عضلانی نمود بیشتری دارد. علاوه بر آن دریافت ناکافی مواد غذایی و مسائل جذبی بر بدتر شدن شرایط می افراید، بنابراین لزوم استفاده از یک رژیم غذایی متعادل در کاهش عوارض ناشی از زخم ها و سوختگی ها روشن است.عناصر جزئی معمولا به طورمستقیم بر بهبودی زخم تاثیری ندارند، ولی به اسم کوفاکتور آنزیم های ضروری جهت هموستازی و بهبود زخم عمل می کنند. مس، روی و آهن ارتباط نزدیک تری با بهبودی زخم دارند و عناصر کروم، ید، منگنز، مولیبدن و سلنیوم در درجه دوم اهمیت می باشند.
آهن:
این عنصر برای هیدروکسیلاسیون پرولین و لیزین مورد احتیاج می باشد و کمبود آن باعث بدی عملکرد فراوری کلاژن می شود. از طرفی به اسم بخشی از سیستم انتقال اکسیژن بر بهبودی زخم تاثیر گذار است.روی:
عنصر روی نقش مهمی در سیستم ایمنی از پوست گرفته تا تنظیم عملکرد لنفوسیت ها، نوتروفیل ها و سلول های کشنده طبیعی دارد و کمبود آن باعث افزایش حساسیت فرد در برابر پاتوژن های گوناگون می شود. روی کوفاکتور DNA و RNA پلی مراز می باشد، بنابراین در سنتز DNA و پروتئین و بعلاوه تکثیر سلولی نقش دارد. کمبود روی باعث به تاخیر افتادن فرایندهای ضروری بهبود زخم می شود. سطح کمتر از mg/ml 100 باعث تاخیر بهبودی زخم می شود. کمبود روی باعث تخریب سلول های اپیدرمی و ضایعات پوستی می شود. بعلاوه باعث کاهش غلظت لنفوسیت ها و کاهش عملکرد لنفوسیت های T و B می شود. در شرایط کمبود روی تکثیر فیبروبلاست ها و کلاژن کاهش یافته و باعث کاهش کشش زخم و تاخیر در اپیتلیزاسیون می شود. از طرفی کمبود روی باعث کاهش ایمنی سلولی و هورمونی شده و زخم را در برابر عفونت هم مستعد می سازد که خود این امر هم بر طولانی شدن زمان بهبودی زخم می افزاید.مس:
عنصر مس نقش حیاتی زیادی در بدن ایفا می نماید، برای مثال برای اتصال آهن به هموگلوبین لازم است و در فعالیت بسیاری از آنزیم ها نقش اساسی دارد. بعلاوه اثرات فیزیولوژیکی آن شامل کاهش رادیکال های آزاد، آمین های بیوژن و کلسترول می باشد و در سنتز الاستین، کلاژن و هورمون های تیروئیدی هم نقش دارد. کوفاکتور مورد احتیاج برای سیتوکروم اکسیداز و آنتی اکسیدان سوپر اکسید دیسموتاز می باشد.لیزیل اکسید از آنزیمی است که به مس به اسم یک کوفاکتور کلیدی احتیاج دارد. این آنزیم باعث تقویت چارچوب کلاژن می شود.
کروم:
کروم نقش ویژه ای در بهبود زخم دارد. کروم می تواند باعث تغییر واکنش ایمنی به وسیله تحریک سیستم ایمنی یا توقف فرایند های ایمنی شود که این اثر آن در لنفوسیت های T و B، ماکروفاژها و فراوری سیتوکین ها به اثبات رسیده است. به علت تاثیر ویژه آن در متابولسیم گلوکز و انسولین در جلوگیری از عفونت و بهبود زخم در افراد دیابتی بسیار موثر است.نتیجه گیری:
استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و استفاده از تمام گروه های غذایی مورد احتیاج علاوه بر تامین انرژی مورد احتیاج برای انجام فعالیت های حیاتی بدن تامین کننده احتیاجمندی های مواردی چون فرایندهای بهبود زخم و حفظ ایمنی و سلامت عمومی بدن خواهد بود.منبع: دنیای تغذیه 97منبع: راسخون